Sasakala Lembur Panyalahan :: Dongeng

Lembur panyalahan pernahna di wewengkon Pamijahan Kacamatan Bantarkalong Kabupaten Tasikmalaya. Pangna dingaranan Lembur Panyalahan téh cenah ku lantaran salah sangka, teu asak jeujeuhan nu ngalantarankeun korbanna hiji piaraan nu dipikameumeutna jadi korban. Dongéng lengkepna urang guar geura.

Jaman baheula, dihiji lembur aya kulawarga patani anu hirupna ayem tengtrem. Éta kulawarga téh ngabogaan budak orok kénéh. Dina hiji poé, éta panati téh manggihan anak maung anu ditinggalkeun paéh ku indungna. Anak maung téh dirorok jeung dipikayaah ku kulawarga patani téh sarta dingaranan “Si Loréng”.

Si Loréng ngarasa kahutangan budi ku patani téh, matak manéhna nurut jeung taat ka kulawarga patani. Malah lamun dititah nungguan anak patani manéhna sok nurut sarta satia nungguanana.

Saperti biasa, pamajikan patani nganteuran ka sawah. Orokna ditungguan ku si Loréng, da teu dibawa ka sawah. Tepi ka sawah, dibagéakeun ku salakina, terus gura giru hanjat ka saung sarta am dahar mani pogot pisan. Eureuleu teurab.

“Alhamdulillah, ambu mani nimat kieu timbel, sambel jeung goréng asin téh,” ceuk Pa tani.
“is puguh waé atuh akang, pan meunang ngahaja,” tembal pamajikanana.

“Ari si utun sare? Ceuik Pa tani.

“Muhun keur mondok, mani tibra téh kang, ditungguan ku si Loréng,” tembal pamajikanana.

“Alhamdulillah nya nyai, urang boga si Loréng nu kacida nurutna,” ceuk Pa tani.

“Nya puguh atuh Kang, jaba si Loréng téh sakitu gagahna,” tembal pamajikanana.

Barang keur hoghag ngobrol, teu kanyahoan ronghéap si Loréng datang, ngadeukeutan saung. Buntutna dikupat-képot, terus awakna diusap-usapkeun kana suku patani, sorana ngagerem siga aya nu rék dibéjakeun. Patani héraneun ningali kalakuan si Loréng kitu téh. Maranéhna kacida reuwaseunana barang nénjo sungut si Loréng pinuh ku getih seger. “Boa-boa dsi Loréng téh geus ngahakan anak aing,” ceuk pikirna. Ngan gantawang téh éta patani nyarékan laklak dasar ka si Loréng.

“Héy Loréng, manéh geus wani-wwani ngahinat ka aing, manéh pasti geus ngahakan anak aing, nya?”

Si Loréng kalah ka mencrong, siga nu teu boga dosa, terus huluna diguda-gideugkeun. Tina sangutna, ngeclakkan getih seger.

Nénjo kitu, pamajikan patani ceurik jejeritan, bari nyarékan si Loréng.

“Awas siah Loréng … dasar sato siah, nu asih dipulang sengit, ku aing dirorok ti leuleutik ari ayeuna kalah nghakan anak aing. Tobat…gusti, kumaha teuing anak aing, kaduhung…kaduhung…! Ceuk pamajikan patani bari terus jejeritan.

Nénjo pamajikanana ceurik bari jejeritan, terus patani téh beuki ambekeunana ka si Loréng, terus mesat bedog tina sarangkana. Teu antaparah, habek éta bedog téh dikadékkeun kana beuheung si Loréng. Si Loréng ngagerung nahan kanyeri, bari teu walakaya. Panonna neuteup siga nu nganaha-naha. Patani beuki ngagedur amarahna nénjo si Loréng, teu paéh téh. Ngan habek-habek beuheung si Loréng ditigas deui ku bedog patani nepi ka hulu si Loréng leupas tina awakna sarta paéh saharita.

“Modar siah.. dasar sato bangkawarah, teu beunang dipikayaah, kalah ka ngahakan anak aing,” ceuk patani.

Sanggeus kitu, bari satengah lumpat, patani jeung pamajikanana, balik muru ka imahna rék néang anakna. Barang tepi ka imahna, breh téh anakna masih kénéh aya dina ayunan keur saré tibra. Terus dipangku bari diciuman. Bray orok téh beunta, belenyéh seuri neutueup ka indung bapana.

“Alhamdulillah nyai, geuning anak urang téh salamet,” ceuk Pa tani.

“Enya akang, sukur alhamdulillah masih ditangtayungan kénéh,” tembal pamajikanana.

Barang rét ka handapeun ayunan, kasampak aya bangké oray nu sakitu gedéna boborot ku getih. Patani jeung pamajikanana kakara sadar, yén Si Loréng téh geus nyalametkeun anakna tina bahaya, nya éta oray nu sakitu gedena. Maranehna kacida ngarasa handeueulna, geus salah sangka ka si Loréng, nepi ka dipaténi, padahal si Loréng téh sakitu satia jeung belana ka kulawargana.

Ku kajadian éta, tempat pamatuhan patani dingaranan “Lembur Panyalahan” nurut kana nyalahanana patani ka si Loréng. Tug tepi ka kiwari éta tempat téh jadi “Lembur Panyalahan”. Cag (Ku: Pipin Dasripin/Galura)